Gvožđe i anemija kod hronične bolesti bubrega (HBB)
U članku se razmatraju uzroci anemije kod hronične bolesti bubrega (HBB), njen uticaj na prognozu i kvalitet života pacijenata. Ističu se uloga nedostatka gvožđa u nastanku anemije i značaj suplemenata za korekciju anemije.
Malkoch A.V., Filatova N.N., Shutov E.V. Uloga gvožđa u razvoju i korekciji anemije kod hronične bubrežne bolesti. Efikasna farmakoterapija. 2024; 20 (42): 28–34. DOI 10.33978/2307-3586-2024-20-42-28-34 Efikasna farmakoterapija. 2024. Vol 20. br. 42. Urologija i nefrologija (rus. Для цитирования: Малкоч А.В., Филатова Н.Н., Шутов Е.В. Роль железа в развитии и коррекции анемии при хронической болезни почек. Эффективная фармакотерапия. 2024; 20 (42): 28–34. DOI 10.33978/2307-3586-2024-20-42-28-34 Эффективная фармакотерапия. 2024. Том 20. № 42. Урология и нефрология)
Hronična bolest bubrega (HBB) je uobičajena bolest i značajan javnozdravstveni problem. Prema različitim procenama, 11–15% svetske populacije pati od HBB-a, dok je broj pacijenata kojima je potrebna bubrežna supstituciona terapija oko 7 miliona ljudi.
Dok je broj pacijenata koji se leče supstitucionim metodama ili kojima je to potrebno, prilično tačno određen, pacijenti u ranijim stadijumima ove bolesti često nisu svesni svog problema i nisu evidentirani, pa je njihov stvarni broj verovatno mnogo veći.
Anemija
Jedna od najčešćih komplikacija HBB-a je anemija. Prevalencija anemije u populaciji pacijenata zavisi od stadijuma bolesti, odnosno brzine glomerularne filtracije (brzina protoka filtrirane tečnosti kroz bubreg): što je niža brzina glomerularne filtracije, to se anemija češće otkriva.
Tako u četvrtom stadijumu HBB-a, incidencija anemije iznosi 50–80%, a kod pacijenata na hemodijalizi otkriva se u više od 90% .
Anemiju kod pacijenata sa uremijom prvi je opisao P. Rayer 1839–1840. i primetio da se kod uremije (gomilanje azotnih jedinjenja u krvi zbog poremećene funkcije bubrega) primećuje smanjenje nivoa hemoglobina i crvenih krvnih zrnaca. U narednim godinama, prisustvo anemije kod pacijenata sa HBB-om su zabeležili i drugi autori.
Najtemeljitiju i najpotpuniju studiju anemije kod pacijenata sa uremijom predstavio je E.M. Tarejev u monografiji „Anemija obolelih od Brajtove bolesti“, objavljenoj 1929. U svom radu E.M. Tarejev je, između ostalog, pretpostavio da je ova anemija hiporegenerativne prirode, povezana je sa uremičkom intoksikacijom, a težina anemije korelira sa visokom i ranom smrtnošću pacijenata. I na kraju, takva anemija je često hipohromna (bar je indeks boje uvek manji od 1), a obogaćivanje tela gvožđem poboljšava sastav periferne krvi, odnosno dokazana je priroda anemije usled nedostatka gvožđa.
Brajtova bolest
Akutno i hronično zapaljenje bubrega sa izlučivanjem belančevine u mokraći (nefritis). Dobila naziv po Ričardu Brajtu
U „Anemija obolelih od Brajtove bolesti “ E.M. Tareev, 1929 (rus. «Анемия брайтиков») daje važne argumente u prilog činjenici da se Brajtova bolest treba smatrati sistemskom bolešću. „Značajan sadržaj proteina u tečnosti edema ukazuje na oštećenje celog organizma kod nefritisa”, piše on, dodajući u nastavku da „eritrocitoza kod nefritičara… može se tumačiti kao rezultat zgušnjavanja krvi usled vezivanja tečnosti tkivima…”. Navedene izjave imaju za cilj da naglase značaj promena u perifernim tkivima, kao i sastava cirkulišuće krvi u razvoju jednoj od ključnih, prema E.M. Tareevu, manifestacija bolesti bubrega, edemu (otoku).
Anemija kod Brajtove bolesti – zadržava samo istorijsko značenje. Razvija se kao rezultat nedostatka endogenog eritropoetina, skraćenog životnog veka crvenih krvnih zrnaca, prisustva inhibitora hematopoeze u krvi, a pogoršava se skrivenim gubitkom krvi kroz gastrointestinalni trakt. Anemija je obično normohromna, ređe hipohromna, u većini slučajeva normocitna i samo u retkim slučajevima mikro- ili makrocitna. Indikovano je lečenje osnovne bolesti (programirana hemodijaliza, transplantacija bubrega).
Normocitna anemija s patološkom morfologijom eritrocita nastaje zbog raznih hemoglobinopatija (nenormalnosti hemoglobina nastale kao posledica mutacije strukturnih gena globina), nasledne sferocitoze (uzrokovana je defektnim proteinom ćelijske membrane eritrocita, koji dovodi do njihovog loptastog oblika koji je nepovoljan jer u uskim kapilarima, kroz koje prolaze eritrociti dolazi do njihovog mehaničkog oštećenja, čime je i vreme njihovog života smanjeno), autoimune hemolitičke anemije (povećana razgradnja ertitrocita) i nedostatka određenih enzima.
Anemija kod HBB-a ima višestruku genezu.
Njeni glavni uzroci su smanjenje proizvodnje i aktivnosti eritropoetina (hormon koji se primarno sintetiše u bubrezima, a koji stimuliše produkciju eritrocita), poremećena upotreba i nedostatak gvožđa povezan sa završnim stadijumima HBB-a.
Važnu ulogu u razvoju anemije igra uremička intoksikacija (intoksikacija neizlučenim i nagomilanim metabolitima), koja dovodi do supresije hematopoeze koštane srži i skraćivanja životnog veka crvenih krvnih zrnaca (suprafiziološka hemoliza).
Akumulacija proinflamatornih citokina u organizmu pacijenta sa HBB-om, koja se povećava sa smanjenjem brzine glomerularne filtracije, zapravo reprodukuje hroničnu inflamatornu reakciju sa svim njenim inherentnim atributima, uključujući anemiju kod hroničnih bolesti.
Hepcidin
Efekat citokina na koštanu srž dovodi do blokiranja eritropoetinskih receptora, smanjenja aktivnosti samog eritropoetina, a takođe i do odvajanja depoa gvožđa i crvene koštane srži. Poslednji mehanizam se realizuje preko proteina akutne faze hepcidina, peptidnog hormona koji se stvara u jetri pod uticajem citokina.
Hepcidin izaziva degradaciju feroportina, proteina za transport gvožđa, što ga čini glavnim regulatorom apsorpcije gvožđa i sprečava prenos gvožđa iz ćelija u krvotok. Biološko značenje efekata hepcidina je jasno: ograničiti pristup bakterijskih ćelija gvožđu i tako sprečiti razvoj infekcije. Međutim, u uslovima hronične upale, ova suštinski zaštitna reakcija organizma postaje patološka.
Značajan doprinos nastanku anemije kod pacijenata sa HBB-om daje hronični gubitak krvi povezan sa pojačanim krvarenjem, koji se primećuje uglavnom kod pacijenata u četvrtom i petom stadijumu HBB-a, i sa gubitkom krvi tokom hemodijaliznih procedura (do 15–20 ml krvi tokom svake procedure). Pored toga, neopravdano često uzimanje uzoraka krvi za istraživanje dovodi do dodatnog gubitka krvi, što je posebno relevantno za decu. Konačno, nastanku i pogoršanju anemije doprinosi i nutritivni nedostatak gvožđa, proteina, folne kiseline i vitamina B12, koji nastaje kao posledica poremećene crevne apsorpcije i promene u ishrani kod pacijenata sa HBB-om.
Metodske preporuke za upotrebu dijetetskih suplemenata Vision.
Metodske preporuke su odobrene i ratifikovane od strane Naučnog veća o medicinskim problemima ishrane Ruske akademije medicinskih nauka (RAMN).
Metodske preporuke napravili:
• Klinika za terapeutsku ishranu, Istraživački institut za ishranu Ruske akademije medicinskih nauka:
Samsonov M.A. – akademik Ruske akademije prirodnih nauka, dopisni član RAMN-a, profesor (rukovodilac)
Suhanov B.P. – akademik Ruske akademije medicinskih nauka, doktor medicinskih nauka, profesor
Pokrovskaya G.R. – doktor medicinskih nauka
Gaparova K.M. – doktor medicinskih nauka
• Moskovska medicinska akademija I.M. Sečenova:
Kerimova M.G. – profesor doktor medicinskih nauka
• Medicinska akademija I.I. Mečnikova u Sankt Peterburgu
Dadali V.A. – profesor doktor hemijskih nauka
Program za anemiju (nedostatak gvožđa):
1. mesec: Antiox Classic, Nutrimax Classic
2. mesec: Hiper Classic, Mistik, Passilat Classic
3. mesec: Brain-o-flex-R, Antiox Classic
4. mesec: Beesk Classic, Mega-R, Cupers Classic,
5. mesec: Beauty Classic, Nortia Classic
6. mesec: Antiox Classic, Detox Classic
7. mesec: Nutrimax Classic, Ursul Classic
8. mesec: Senior Classic, Antiox Classic
Sastav: korijander (lat. Coriandrum sativum), kineska anđelika (lat. Angelica sinensis), virdžinijski orah (lat. Hamamelis virginiana), medveđe grožđe (lat. Arctostaphylos uva-ursi), gvožđe, vitamini PP, D3, H, B1, B2, B5, B6, B9, B12.
Kome je neophodan Nutrimax Classic?
- Svima koji pate od upala urogenitalnog sistema koji je posledica oslabljenog imuniteta i onima koji pate od učestalih prehlada.
- Svima koji se pridržavaju proteinske dijete.
- Svima koji prolaze kompleksnu terapiju kod hroničnih upalnih oboljenja urogenitalnog sistema.
- Kao preventiva od infekcijskih oboljenja, pa čak i za preventivu od nastanka otoka.
- Svima koji žele da regenerišu i podrže rad urogenitalnog i imunog sistema.
- Popravlja krvnu sliku i podiže nivo gvožđa u organizmu.
